SÖZ : YESEVI
SAZ : HETEMLI
YESEVIN HAYATI....Kazakistan'in Çimkent sehrinin dogusundaki Sayram kasabasinda dogmustur.
Osmanli topraklarinda dogmasa da, Osmanli döneminde yasamasa da Ahmet
Yesevi'nin Osmanli Imparatorlugu üzerinde önemli etkileri olmustur.
Etkileri günümüze kadar ulasan Ahmet Yesevi, 11. Yüzyilin ikinci
yarisinda dogmustur. Sayram, o dönemde önemli bir kültür ve ticaret merkezidir.
Babasinin ölümünden sonra, ablasi ile birlikte Sayram yakinlarindaki
Yesi'ye yerlesen Yesevi, burada "Arslan Baba" adli bir Türk seyhinden
ilk egitimini almaya baslamistir. Türbesi Yesi yakinindaki Otrar'da
bulunan Arslan Baba, rivayete göre; Hz. Muhammed'in emanet ettigi
hurmayi Ahmet Yesevi'ye ulastirmak görevini üstlenmistir. Mezar-i
Serifte bulundugu bir dönem, Imam Riza'nin ögrencisi oldugu belirtilen
Arslan Babanin, Yesevi'nin manevi yücelmesinde önemli bir yeri vardir.
Egitiminin ilk asamasini tamamladiktan sonra dönemin en önemli merkezi
olan ve degisik bölgelerden binlerce ögrencinin akinina ugrayan Buhara'ya
giden Yesevi, burada dönemin önde gelen din bilginlerinden olan Seyh Yusuf
Hemedani'ye baglanmistir. Türbesi Merv'de bulunan Hemedani'den yogun bir
tasavvuf egitimi alan Yesevi, Seyhin dört halifesinden üçüncüsü olmus ve
ilk iki halifeden sonra seyhinin yerine geçmistir.
Bu örnekler, Yesevi'nin temsil ettigi Islam'in, varolan inanç sisteminin tamamen
terk edilmesini sart kosmadigini ortaya koymaktadir. Bu yüzden bugün yalnizca Kazakistan'da
degil, eski Türkistan topraklari üzerinde yasayan Türk topluluklarinin çogunda saman
gelenekleri Islamiyet içinde varligini sürdürür. Üstelik bu uygulamalar, Ahmet Yesevi'nin
izinden gidenlerce Anadolu'ya ve Balkanlar'a da tasinmistir.
Ahmet Yesevi, ögretisini "Dört Kapi" olarak bilinen su ilkeler üzerine kurmustur: Seriat,
Tarikat, Marifet ve Hakikat'tir. Dört Kapi, Islamiyet'ten önceki Türk inançlardan kaynaklanmistir.
Samanlikta Dogu, Bati, Kuzey ve Güney yönleri, kutsal kabul edilen dört ögedir. Yönler
dört renk ve dört kutsal varlikla simgelestirilmistir: Mavi, Beyaz, Siyah ve Kizil. Agaç,
Demir, Su ve Ates. Saman inancina göre bunlar, evrenin ve insanin özünü olusturur: Adalet,
Kudret, Akil ve Uyum.
Dört Kapi ilkesi Haci Bektas Veli'nin ögretisine de temel olusturur. Haci Bektas Veli her
bir kapiya onar makam ekler ve "Dört Kapi, Kirk Makam" olarak adlandirilan ilkeler bütününü ortaya koyar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder